Het artikel 'Lieve' politici moeten altijd wennen aan 'slangenkuil' Den Haag van Edo van der Goot (bron NU.NL 9 september 2025) biedt een scherpe analyse van de huidige politieke cultuur in Nederland. Van der Goot beschrijft treffend hoe nieuwe, goedbedoelende politici vaak schrikken van de harde, soms vijandige omgangsvormen in de Haagse politiek. Deze 'slangenkuil' wordt gekenmerkt door persoonlijke aanvallen en een focus op de persoon in plaats van op de inhoud.
Deze ineffectiviteit en destructiviteit in de politieke verhoudingen en omgangsvormen zijn zorgwekkend. Politici lijken meer bezig te zijn met het ondermijnen van hun tegenstanders dan met het oplossen van de problemen waar de samenleving mee te maken heeft. Dit leidt niet alleen tot een verharding van het politieke klimaat, maar ook tot een verlies van vertrouwen bij de burger. Wanneer de politiek wordt gedomineerd door persoonlijke aanvallen en machtsstrijd, wordt het moeilijk om constructieve oplossingen te vinden voor de complexe vraagstukken van onze tijd.
Een alternatief voor deze destructieve cultuur is de evolutie van Transactioneel naar Transformationeel politiek leiderschap. Transactioneel leiderschap is gebaseerd op ruilrelaties: politici doen beloftes in ruil voor stemmen en steun. Dit type leiderschap kan effectief zijn op de korte termijn, maar leidt vaak tot oppervlakkige en kortzichtige oplossingen.
Transformationeel leiderschap daarentegen, richt zich op het inspireren en motiveren van mensen om samen te werken aan een gemeenschappelijk doel. Transformationele leiders zijn in staat om een visie te creëren die verder gaat dan de eigen belangen en die mensen verbindt. Ze tonen empathie, integriteit en een oprechte betrokkenheid bij de samenleving. In plaats van zich te richten op persoonlijke aanvallen, zoeken ze naar manieren om bruggen te bouwen en samenwerking te bevorderen.
De overgang naar transformationeel leiderschap vraagt om een cultuurverandering in de politiek. Het vereist dat politici bereid zijn om hun eigen ego opzij te zetten en te werken aan het opbouwen van vertrouwen en respect. Dit betekent ook dat er ruimte moet zijn voor kwetsbaarheid en het erkennen van fouten. Alleen door een cultuur van openheid en samenwerking te creëren, kunnen we de destructieve dynamiek van de 'slangenkuil' doorbreken en werken aan duurzame oplossingen voor de toekomst.
Transformationeel politiek leiderschap is nauw verbonden met de transformatie van een klassiek neo-liberaal en kapitalistische economie naar een welzijnseconomie. In een klassiek neo-liberaal en ligt de nadruk op economische groei, winstmaximalisatie en individuele prestaties. Het narratief is: “Welvaart door handel”. Dit leidt vaak tot ongelijkheid, uitputting van natuurlijke hulpbronnen en een focus op korte termijn resultaten.
Een welzijnseconomie daarentegen, richt zich op het bevorderen van het welzijn van alle burgers en het creëren van een duurzame en rechtvaardige samenleving. Dit betekent dat economische beslissingen niet alleen worden genomen op basis van financiële winst, maar ook op basis van sociale en ecologische impact. In een welzijnseconomie staan waarden zoals solidariteit, duurzaamheid, moraliteit en inclusiviteit centraal.
De verschillen tussen deze twee benaderingen zijn duidelijk:
- Focus: Klassiek neo-liberaal en kapitalistisch systeem richt zich op economische groei en winst, terwijl een welzijnseconomie zich richt op het welzijn van alle burgers.
- Waarden: In een welzijnseconomie staan solidariteit, duurzaamheid, moraliteit en inclusiviteit centraal, in tegenstelling tot de nadruk op individuele prestaties en winstmaximalisatie in een klassiek systeem.
- Impact: Een welzijnseconomie houdt rekening met de sociale en ecologische impact van economische beslissingen, terwijl een klassiek systeem vaak gericht is op korte termijn financiële resultaten.
In conclusie, het artikel van Edo van der Goot legt de vinger op de zere plek van de huidige politieke cultuur. Het biedt een waardevolle aanzet tot reflectie en discussie over hoe we kunnen evolueren naar een meer constructieve en verbindende vorm van politiek leiderschap. Laten we hopen dat deze reflectie leidt tot daadwerkelijke verandering en een politiek klimaat waarin inhoud en samenwerking centraal staan. De transitie naar transformationeel leiderschap en een welzijnseconomie kan ons helpen om een rechtvaardigere en duurzamere toekomst te creëren.
Dit blog is tot stand gekomen in samenwerking tussen de schrijver en AI. De eindredactie en inhoudelijke verantwoordelijkheid liggen bij de schrijver.